filozof
Altın 2 Üye
- Katılım
- 16 Şub 2009
- Mesajlar
- 299
Ansiklopedik bilgi:
Bukalemun, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından belli etmek istedikleri duygulara göre renk değiştirebilen, omurgalı hayvanlar ortak adı.
Birçok yönden kertenkelelerden farklılıkları bulunduğundan, bazı bilim adamları kertenkeleleri Rhiptoglossa alt takımına dahil ederler.
Bukalemun adı Arapça "bū qalamūn"dan gelmektedir. (A)bū bileşeni Arapça hayvan isimlerinde tipiktir. Kalemun ismi Eski Yunanca χamailéōn "yer aslanı" (χamaí, yere yakın + léōn, aslan) kaynaklıdır. Eski Yunancadaki bu sözcüğün ise Akatça "nēşa qaqqari" (yer aslanı)'nın çevirisi olduğu düşünülmektedir.
Chamaeleonidae familyasını diğer kertenkelelerden ayıran en önemli özellik, ayakların, dilin ve gözlerin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliğidir. Vücutları yanlardan basıktır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır. Kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler, benekler, çizgiler oluşturabilirler. Uzunlukları 8-60 cm. arasında değişse de genelikle 30 cm. civarındadır. Çok yavaş yürürler. Ayakları ve kuyrukları dalları kavrayabilir.
Sık renk değiştirme yeteneğiyle bilinen bukalemunun, kuyruklu sürüngenler takımında ayrı bir yeri vardır. Bağlı olduğu bukalemungillerin Afrika, Madagaskar , Hindistan, Akdeniz kıyıları ve İspanya'nın güneyinde yaşayan 80' den fazla türleri vardır. Sevimlilerdir ama bazen zarar verebilirler.
Genellikle çekirgeler, mantidler,sinekler, cırcırböcekleri ve diğer böcekleri yer ama daha büyük bukalemunlar, küçük kuşlar ve diğer kertenkeleleri de yiyebilmektedir.
En çok yumurtlayarak üreme görülür. Çiftleşmeden sonra 3-6 hafta içinde yumurtalar dişi tarafından açılan çukurlara bırakılır.
Bukalemunlardan bazıları doğurarak bazıları ise partenogenetik yolla ürerler. Partenogenetik yolla üreme şu ana kadar Chamaeleonidae'dan Rhampholeon boulengeri türünde görülmüştür. Bu türün dişi bireyleri erkeğin spermlerine ihtiyaç duymadan döllenmemiş yumurtadan yavru üretebilirler.
Türkiyede bukalemun
Türkiye`de Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon) kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesininde yayılmıştır
Bayağı bukalemun:
Özellikleri
Vücut boyu 31 cm kadar olan değişik görünüşlü bir kertenkele türüdür. Başın üst tarafından mığfer şeklinde bir çıkıntı vardır ve vücut yanlardan basıktır. Sırt ortasında büyük pullardan meydan gelen boyuna bir sırt çıkıntısı mevcutur. parmakların ikisi bir, üçü bir arada birleşmiştir. Bu nedenle ayaklar yürümeden çok, yakalamaya yönelik bir şekil almıştır.
Gözleri teleskop şeklinde, ortası delik tek göz kapağı vardır. Her göz aynı anda değişik yerlere bakabilir. Kuyrukları sarılıcı tiptedir. Renklerini değiştirebilirler.Hızlı renk değiştirebilen bu kertenkeleler olarak bilinirler. Bundan dolayı belirgin bir renkleri yok. Renklerini bulundukları ortama göre, ışık ve sıcaklığın durumuna göre ya da çiftleşme zamanlarında kur yapmak için değiştirebilirler. Hızlı renk değiştirme özelliği, derilerinde bulunan melanin denilen boya maddesi sayesinde. Bu boya maddesi melanafor denilen hücrelerden yukarda belirttiğimiz nedenlerden dolayı hücre içinde bir araya toplanırsa renk açılır, dağılırsa renk koyulaşır. Sırt zemini üzerinde daha koyu tonlarda leke yahut şeritler bulunur. Karın altında anüse kadar uzanan sarımsı çizgi renk değişimine uğramaz. Kış uykusuna yatmazlar ama hareketleri çok yavaşlar.
Yaşam alanları ve avlanma
Ağaçlarda yaşar. Yakalayıcı ayakları ve sarılıcı kuyruk ile dallara sıkıcı tutunur ve ağır fakat rahat hareket eder. Ortama uygun renk değiştirdiğinden, bulunduğu bitki üzerinde fark edilmesi zordur. Durduğu yerde dilini 10cm kadar ileriye fırlatarak avlarını yaklar. Besinlerini böcek türleri teşkil eder. Dilin böceği yakalayıp geri çekmesi 0.1 sn kadar sürer.Dilleri ağız içinde özel bir yerde kat kat kıvrılmış biçimde durur ve uçları yapışkandır. Deniz seviyesinden 700 m yüksekliklerde görülür
Üreme
Çiftleşme yazın ortalarında başlar. Sonbaharda yumurtlamaya başlayan dişiler bir defada 6-40 kadar yumurta bırakabilirler. Yumurtalarını yumuşak toprak açtıkları 10 cm derinliğindeki çukurlara bırakırlar.
Dağılımı
İspanya, Yunanistan, Kibris, Malta, Portekiz, Türkiye
Ürdün, Tunus, Mısır, İsrail, Irak, İran, Suudi Arabistan, Lübnan
Fas Cezayir, Tunus, Libya,
Türkiye'de yayılışı
Türkiye`de kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesinsinde yayılmıştır.
kaynak vikipedia.com
genel bilgiler
Gövde yanlardan basıktır, baş üzerinde miğfer benzeri bir çıkıntı bulunur. Konik çıkıntıların üzerinde bulunan gözler, birbirinden bağımsız hareket etme yeteneğindedir. Vücudun 1-1,5 katı kadar olan dilin fırlatılmasıyla avlanılır. Kuyrukları kavrama yeteneğine sahiptir ve yenilenemez. ön ve arka üyeler arasında parmak yönlenmesi bakımından farklılık vardır (zygodactyli). Ortam rengine uyum sağlama yetenekleri yüksektir.
Bakımı:
Bukalemunlar da İguanalar gibi soğuk kanlı canlılardır ve aslında pet hayvanı değildirler.Bakımlarının kolaylığı,fazla büyümeyecek olmalarından kaynaklanır.Vejeteryan olmadıkları için küçük sinekler,böcek ve kurtçuklarla beslenmeleri gerekir.
Saatlerce hareketsiz durabilen bu canlıların renk değiştirebilen pigmentlere sahip olması onların merakla sahiplenilmek istenmesinin başlıca nedenidir..
Bukalemunlar,sanılanın aksine doğadaki tüm renklere bürünemezler.Alabildikleri renkler,kahverengi ve tonları ile yeşil ve tonlarından ibarettir.Doğal ortamlarında yaşayabilen bazı Bukalemunların daha canlı renkler alabildiği bilinmektedir.
Bukalemunlar da tüm egzotik canlılar gibi ısıyı severler.Terraryumlarında daima taze su bulunması gereklidir.
bazı bilgiler:
Zooloji ders kitapları bukalemunun dilinin hızlandırıcı bir kasla güçlendirildiğini yazar. Bu kas sardığı - ve sert bir kıkırdaktan meydana gelen- dil kemiği üzerinde sıkıştıkça uzar. Ancak Proceedings of the Royal Society of London (Series B) dergisine kabul edilen bir çalışmada bukalemunun beslenme davranışlarını inceleyen iki morfolog (şekil bilimci) bukalemun dilinin hızlı hareketi ile ilgili daha başka etkenlerin olduğunu buldu. (Menno Schilthuizen “Slip of the Chameleon's Tongue” Science Now 8 Mart 2004)
Bukalemunlar avlarını bir ok gibi fırlattıkları dilleri sayesinde yakalarlar. Bukalemunun neredeyse kendi boyu kadar fırlatabildiği bu dilin ucunda özel bir vantuz sistemi bulunur. Bukalemun dili ağızdan ilk çıktığı anda ucu dışbükey haldedir. Avına yaklaşmış ve iyice gerilmiş olduğunda dilin ucu şekil değiştirerek içbükey bir hal alır. Böylece dilin ucunda oluşan dudaklar ava çarpar ve bir vantuz gibi yapışır. Mükemmel av mekanizmasıyla donatılmış olan bukalemunlar oldukça ağır avları bile dillerini kullanarak kendilerine doğru çekebilirler.
Tüm bunlar insan gözünün takip edemeyeceği kadar kısa bir sürede gerçekleşir. Dilin fırlaması ava yapışması ve ağıza geri çekilmesi saniyenin yalnızca onda biri kadar bir sürede gerçekleşir.
Bukalemun dili durağan değil dinamiktir. Yani dilin şekli duruma göre değişken bir özellik gösterir. Hayvanın ağzında katlı biçimde duran dil tam da gerekli olduğu anda; ava çarpmadan az önce vantuz şekli alır. Bukalemundaki bu balistik mekanizmanın temelinde dildeki kaslar ve onları kontrol eden sinirler yatıyor. Dilin dışbükey şekilden içbükeye geçirilerek ortaya bir vantuz çıkarılması darbeden hemen önce kasılan iki kas sayesinde mümkün oluyor.
Bukalemun dilindeki bu balistik mekanizmayı var eden Yüce Allah'tır. Yüce Rabbimiz canlı veya cansız yeryüzündeki her şeyin Yaratıcısı'dır.
Resimler:
mailto:/ha3/b/bukalemun.jpg
mailto:/LiveImages/YeniFotoAnaliz/Yery%C3%BCz%C3%BCn%C3%BCn%20%27en%27%20inan%C4%B1lmaz%20canl%C4%B1lar%C4%B1/af%20En%20k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk%20bukalemun.jpg
mailto:/images/t/e/r/terrarium/panther_chameleon__furcifer_pardalis_.jpg
mailto:/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Jackson%27s_Chameleon444.jpg/800px-Jackson%27s_Chameleon444.jpg
mailto:/~cagan/bukal0.JPG
Bukalemun, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından belli etmek istedikleri duygulara göre renk değiştirebilen, omurgalı hayvanlar ortak adı.
Birçok yönden kertenkelelerden farklılıkları bulunduğundan, bazı bilim adamları kertenkeleleri Rhiptoglossa alt takımına dahil ederler.
Bukalemun adı Arapça "bū qalamūn"dan gelmektedir. (A)bū bileşeni Arapça hayvan isimlerinde tipiktir. Kalemun ismi Eski Yunanca χamailéōn "yer aslanı" (χamaí, yere yakın + léōn, aslan) kaynaklıdır. Eski Yunancadaki bu sözcüğün ise Akatça "nēşa qaqqari" (yer aslanı)'nın çevirisi olduğu düşünülmektedir.
Chamaeleonidae familyasını diğer kertenkelelerden ayıran en önemli özellik, ayakların, dilin ve gözlerin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliğidir. Vücutları yanlardan basıktır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır. Kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler, benekler, çizgiler oluşturabilirler. Uzunlukları 8-60 cm. arasında değişse de genelikle 30 cm. civarındadır. Çok yavaş yürürler. Ayakları ve kuyrukları dalları kavrayabilir.
Sık renk değiştirme yeteneğiyle bilinen bukalemunun, kuyruklu sürüngenler takımında ayrı bir yeri vardır. Bağlı olduğu bukalemungillerin Afrika, Madagaskar , Hindistan, Akdeniz kıyıları ve İspanya'nın güneyinde yaşayan 80' den fazla türleri vardır. Sevimlilerdir ama bazen zarar verebilirler.
Genellikle çekirgeler, mantidler,sinekler, cırcırböcekleri ve diğer böcekleri yer ama daha büyük bukalemunlar, küçük kuşlar ve diğer kertenkeleleri de yiyebilmektedir.
En çok yumurtlayarak üreme görülür. Çiftleşmeden sonra 3-6 hafta içinde yumurtalar dişi tarafından açılan çukurlara bırakılır.
Bukalemunlardan bazıları doğurarak bazıları ise partenogenetik yolla ürerler. Partenogenetik yolla üreme şu ana kadar Chamaeleonidae'dan Rhampholeon boulengeri türünde görülmüştür. Bu türün dişi bireyleri erkeğin spermlerine ihtiyaç duymadan döllenmemiş yumurtadan yavru üretebilirler.
Türkiyede bukalemun
Türkiye`de Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon) kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesininde yayılmıştır
Bayağı bukalemun:
Özellikleri
Vücut boyu 31 cm kadar olan değişik görünüşlü bir kertenkele türüdür. Başın üst tarafından mığfer şeklinde bir çıkıntı vardır ve vücut yanlardan basıktır. Sırt ortasında büyük pullardan meydan gelen boyuna bir sırt çıkıntısı mevcutur. parmakların ikisi bir, üçü bir arada birleşmiştir. Bu nedenle ayaklar yürümeden çok, yakalamaya yönelik bir şekil almıştır.
Gözleri teleskop şeklinde, ortası delik tek göz kapağı vardır. Her göz aynı anda değişik yerlere bakabilir. Kuyrukları sarılıcı tiptedir. Renklerini değiştirebilirler.Hızlı renk değiştirebilen bu kertenkeleler olarak bilinirler. Bundan dolayı belirgin bir renkleri yok. Renklerini bulundukları ortama göre, ışık ve sıcaklığın durumuna göre ya da çiftleşme zamanlarında kur yapmak için değiştirebilirler. Hızlı renk değiştirme özelliği, derilerinde bulunan melanin denilen boya maddesi sayesinde. Bu boya maddesi melanafor denilen hücrelerden yukarda belirttiğimiz nedenlerden dolayı hücre içinde bir araya toplanırsa renk açılır, dağılırsa renk koyulaşır. Sırt zemini üzerinde daha koyu tonlarda leke yahut şeritler bulunur. Karın altında anüse kadar uzanan sarımsı çizgi renk değişimine uğramaz. Kış uykusuna yatmazlar ama hareketleri çok yavaşlar.
Yaşam alanları ve avlanma
Ağaçlarda yaşar. Yakalayıcı ayakları ve sarılıcı kuyruk ile dallara sıkıcı tutunur ve ağır fakat rahat hareket eder. Ortama uygun renk değiştirdiğinden, bulunduğu bitki üzerinde fark edilmesi zordur. Durduğu yerde dilini 10cm kadar ileriye fırlatarak avlarını yaklar. Besinlerini böcek türleri teşkil eder. Dilin böceği yakalayıp geri çekmesi 0.1 sn kadar sürer.Dilleri ağız içinde özel bir yerde kat kat kıvrılmış biçimde durur ve uçları yapışkandır. Deniz seviyesinden 700 m yüksekliklerde görülür
Üreme
Çiftleşme yazın ortalarında başlar. Sonbaharda yumurtlamaya başlayan dişiler bir defada 6-40 kadar yumurta bırakabilirler. Yumurtalarını yumuşak toprak açtıkları 10 cm derinliğindeki çukurlara bırakırlar.
Dağılımı
İspanya, Yunanistan, Kibris, Malta, Portekiz, Türkiye
Ürdün, Tunus, Mısır, İsrail, Irak, İran, Suudi Arabistan, Lübnan
Fas Cezayir, Tunus, Libya,
Türkiye'de yayılışı
Türkiye`de kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesinsinde yayılmıştır.
kaynak vikipedia.com
genel bilgiler
Gövde yanlardan basıktır, baş üzerinde miğfer benzeri bir çıkıntı bulunur. Konik çıkıntıların üzerinde bulunan gözler, birbirinden bağımsız hareket etme yeteneğindedir. Vücudun 1-1,5 katı kadar olan dilin fırlatılmasıyla avlanılır. Kuyrukları kavrama yeteneğine sahiptir ve yenilenemez. ön ve arka üyeler arasında parmak yönlenmesi bakımından farklılık vardır (zygodactyli). Ortam rengine uyum sağlama yetenekleri yüksektir.
Bakımı:
Bukalemunlar da İguanalar gibi soğuk kanlı canlılardır ve aslında pet hayvanı değildirler.Bakımlarının kolaylığı,fazla büyümeyecek olmalarından kaynaklanır.Vejeteryan olmadıkları için küçük sinekler,böcek ve kurtçuklarla beslenmeleri gerekir.
Saatlerce hareketsiz durabilen bu canlıların renk değiştirebilen pigmentlere sahip olması onların merakla sahiplenilmek istenmesinin başlıca nedenidir..
Bukalemunlar,sanılanın aksine doğadaki tüm renklere bürünemezler.Alabildikleri renkler,kahverengi ve tonları ile yeşil ve tonlarından ibarettir.Doğal ortamlarında yaşayabilen bazı Bukalemunların daha canlı renkler alabildiği bilinmektedir.
Bukalemunlar da tüm egzotik canlılar gibi ısıyı severler.Terraryumlarında daima taze su bulunması gereklidir.
bazı bilgiler:
Zooloji ders kitapları bukalemunun dilinin hızlandırıcı bir kasla güçlendirildiğini yazar. Bu kas sardığı - ve sert bir kıkırdaktan meydana gelen- dil kemiği üzerinde sıkıştıkça uzar. Ancak Proceedings of the Royal Society of London (Series B) dergisine kabul edilen bir çalışmada bukalemunun beslenme davranışlarını inceleyen iki morfolog (şekil bilimci) bukalemun dilinin hızlı hareketi ile ilgili daha başka etkenlerin olduğunu buldu. (Menno Schilthuizen “Slip of the Chameleon's Tongue” Science Now 8 Mart 2004)
Bukalemunlar avlarını bir ok gibi fırlattıkları dilleri sayesinde yakalarlar. Bukalemunun neredeyse kendi boyu kadar fırlatabildiği bu dilin ucunda özel bir vantuz sistemi bulunur. Bukalemun dili ağızdan ilk çıktığı anda ucu dışbükey haldedir. Avına yaklaşmış ve iyice gerilmiş olduğunda dilin ucu şekil değiştirerek içbükey bir hal alır. Böylece dilin ucunda oluşan dudaklar ava çarpar ve bir vantuz gibi yapışır. Mükemmel av mekanizmasıyla donatılmış olan bukalemunlar oldukça ağır avları bile dillerini kullanarak kendilerine doğru çekebilirler.
Tüm bunlar insan gözünün takip edemeyeceği kadar kısa bir sürede gerçekleşir. Dilin fırlaması ava yapışması ve ağıza geri çekilmesi saniyenin yalnızca onda biri kadar bir sürede gerçekleşir.
Bukalemun dili durağan değil dinamiktir. Yani dilin şekli duruma göre değişken bir özellik gösterir. Hayvanın ağzında katlı biçimde duran dil tam da gerekli olduğu anda; ava çarpmadan az önce vantuz şekli alır. Bukalemundaki bu balistik mekanizmanın temelinde dildeki kaslar ve onları kontrol eden sinirler yatıyor. Dilin dışbükey şekilden içbükeye geçirilerek ortaya bir vantuz çıkarılması darbeden hemen önce kasılan iki kas sayesinde mümkün oluyor.
Bukalemun dilindeki bu balistik mekanizmayı var eden Yüce Allah'tır. Yüce Rabbimiz canlı veya cansız yeryüzündeki her şeyin Yaratıcısı'dır.
Resimler:
mailto:/ha3/b/bukalemun.jpg
mailto:/LiveImages/YeniFotoAnaliz/Yery%C3%BCz%C3%BCn%C3%BCn%20%27en%27%20inan%C4%B1lmaz%20canl%C4%B1lar%C4%B1/af%20En%20k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk%20bukalemun.jpg
mailto:/images/t/e/r/terrarium/panther_chameleon__furcifer_pardalis_.jpg
mailto:/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Jackson%27s_Chameleon444.jpg/800px-Jackson%27s_Chameleon444.jpg
mailto:/~cagan/bukal0.JPG
